Η 25η Απριλίου είναι η ημέρα που επιλέχθηκε για να θυμίζει την παγκόσμια προσπάθεια για τον αποτελεσματικό έλεγχο της νόσου ελονοσίας.
Στόχος είναι να ενεργοποιήσει τη δέσμευση των χωρών- μελών για την καταπολέμηση της ελονοσίας και με την ευκαιρία αυτή να ανταλλαγούν εμπειρίες που θα δώσουν μια νέα ώθηση στην προσπάθεια και στις στρατηγικές ελέγχου του παγκόσμιου αυτού προβλήματος υγείας.
Το θέμα του εορτασμού για το 2013 και για τα επόμενα χρόνια θα είναι:
« Επενδύστε στο μέλλον – νικήστε την ελονοσία »
Η ελονοσία είναι ένα νόσημα που βρίσκεται κάτω από Παγκόσμια παρακολούθηση και για το οποίο ο ΠΟΥ έχει σα στόχο τον μηδενισμό των θανάτων ως το 2015. Περιλαμβάνεται στα υποχρεωτικά δηλούμενα νοσήματα σύμφωνα με τον Διεθνή Υγειονομικό Κανονισμό. Κατά τον ΠΟΥ:
• Περίπου 3,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ο μισός πληθυσμός του πλανήτη, βρίσκεται σε κίνδυνο από την ελονοσία
• 660.000 θάνατοι από ελονοσία συμβαίνουν ανά έτος
• Οι άνθρωποι που ζουν στις φτωχότερες χώρες είναι οι πιο ευάλωτοι
Η ελονοσία (malaria) προκαλείται από ένα παράσιτο που ονομάζεται πλασμώδιο (Plasmodium), το οποίο μεταδίδεται με το τσίμπημα του θηλυκού μολυσμένου ανωφελούς (Anopheles) κουνουπιού. Στο ανθρώπινο σώμα, τα παράσιτα πολλαπλασιάζονται στο ήπαρ και μετά μολύνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η ένταση της μετάδοσης σχετίζεται με μία σειρά από παράγοντες που αφορούν το ίδιο το παράσιτο, τον φορέα , τον ανθρώπινο ξενιστή και φυσικά το περιβάλλον. Η διαβίβαση εξαρτάται επίσης από τις κλιματικές συνθήκες που μπορούν να επηρεάσουν τον αριθμό και την επιβίωση των κουνουπιών. Σε πολλά μέρη, η μετάδοση είναι εποχιακή, με την κορύφωση στη διάρκεια και αμέσως μετά την περίοδο των βροχών.
Τα συμπτώματα της ελονοσίας περιλαμβάνουν πυρετό με έντονο παροξυσμικό ρίγος, πονοκέφαλο, εμετούς, μυαλγίες και εμφανίζονται αρκετές ημέρες (1-4 εβδομάδες) μετά τη μόλυνση, ενώ παρατηρούνται συχνά υποτροπές. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η ελονοσία μπορεί γρήγορα να γίνει απειλητική για τη ζωή διακόπτοντας την παροχή αίματος σε ζωτικά όργανα. Είναι νόσημα που θεραπεύεται, ενώ σε πολλά μέρη του κόσμου, τα παράσιτα έχουν αναπτύξει αντίσταση σε μια σειρά από θεραπείες.
Ωστόσο, η αποτελεσματικότερη δράση αφορά στην πρόληψη με στρατηγικές μείωσης των διαβιβαστών κουνουπιών και την καταπολέμησή τους (εξολόθρευση) καθώς και με τα ατομικά μέτρα προστασίας (κατάλληλα ρούχα, αντικουνουπικά, εξάλειψη των εστιών στο οικιακό περιβάλλον κ.λ.π) . Επί πλέον η ενημέρωση του κοινού και η ευαισθητοποίηση του ιατρικού κόσμου συμβάλλουν στον έλεγχο του νοσήματος
Στην Ελλάδα η Ελονοσία εκριζώθηκε το 1974 μετά από επίπονο και συντονισμένο αγώνα που αποτέλεσε παγκόσμιο παράδειγμα. Το 2011 εμφανίστηκε στην περιοχή του Ευρώτα Λακωνίας στην Πελοπόννησο μία συρροή κρουσμάτων στους κατοίκους χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική χώρα. Πριν το γεγονός αυτό, στην χώρα μας καταγράφονταν 30-50 περιστατικά ανά έτος που όμως όλα ήταν εισαγόμενα
Το ενδεχόμενο επανεγκατάστασης της νόσου στον ελληνικό χώρο είναι πλέον υπαρκτό μετά από την αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου. Έτσι:
• Τα κουνούπια που μεταδίδουν την νόσο κυκλοφορούν σε διάφορες περιοχές της χώρας
• Η χώρα αποτελεί τόπο διαμονής και εργασίας μεταναστών στις οποίες ενδημεί η νόσος και μπορεί αυτοί να είναι φορείς
• Λόγω των κλιματολογικών συνθηκών έχουμε αύξηση του πληθυσμού και της δραστηριότητας των κουνουπιών
Όλα αυτά απαιτούν αλλαγή εθνικής στρατηγικής στην καταπολέμηση των κουνουπιών και φυσικά στην διάθεση των πόρων.
